Managing Tablespaces

Tablespace Yönetimi

Merhaba Arkadaslar bu article'da sizlerle Tablespace Managing hakkinda bilgi paylasacam.

Tablespace , fiziksel olarak tek bir datafile yada datafile’lardan  oluşan mantıksal yapılardır.

Oracle database’ deki veri yapılarının temeli datafile (veri dosylarına) dayanır. Datafile’ ler ise mantıksal anlamda  bir yada birden fazla segment’den, segment’ler de extent’lerden oluşur. Extent’ lerde database bloklarından oluşur

Select tablespace_name,file_id,extent_id,block_id,blocks,bytes from DBA_EXTENTS where owner =  'HR'and segment_name= 'EMPLOYEES';

Bir oracle server database’ inde standart tablespace’ ler ve amaçları yazılmıştır.

System Tablespace: Sys kullanıcısına ait bilgiler bulunan  tablespace’dir. Oracle Server için olmazsa olmaz en önemli tablespace’lerdir. İçerisinde Data dictionary tabloları vardır. Package, store procedure , fonksiyon  ve trigger gibi PLSQL birim yapıları bulunur. System tablespace’ silemeyiz ve ismini değiştiremeyiz.

Sysaux Tablespace: Automatic Workload Repository  raporlarının saklandığı, System tablespace’in yardımcı tablepace’dir.

Genel olarak içierisinde Oracle strams, Logical standby işlemleri, Logminer, Schedular yapısı bu tablespace’ de yapılır. Önceki sürümlerde bu işlerin tümü system tablespace içerisinde yürütülmekteydi.

Sysaux tablespace silemeyiz ve ismini değiştiremeyiz.

Users Tablespace: User’ lara ait data dosyalarının tutulduğu tablespace’ lerdir. İçerisinde kullanıcılara ait şema nesneleri bilgileri bulunur.

Temporary tablespace, temp (geçici) dosyalarının yer aldığı tablespace’dir. Genel olarak büyük oranda gruplama(group by) ve sorting(order by, joining)  işlemleri  kullanıcının PGA alanı  yetersiz kaldığında bu işlemlerin yapılabilmesi için extra bir boş alana ihtiyaç vardır. Bu alanlar için System tablespace yerine temp tablespace içerisindeki tempfile kullanılmaktadır.  Eğer system  tablespace , local yönetimli oluşturulmuşsa default bir temporary tablespace oluşturmak zorundayız. Kullanıcıların default olarak bu temporary tablespace kullanması için default oalrak tanımlanmalıdır.

Undo tablespace , Undo bilgisini tutan ve yönetimini sağlayan  tablespace’ dir. Kullanıcının yaptığı DML işlemleri önce Rollback segmentinde tutulur. Kullanıcı yaptığı işlemleri onaylayabilir yada vazgeçip transaction’ ı geri almak isteyebilir. Şayet Commit işlemi yapmamışsa transaction geri alınacaktır. Rollback komutuyla transaction geri alınabilir. Commit işlemi ise transaction’ on onaylanma işlemidir. Rollback segmenti Undo Tablespace içerisinde yer alır. Veri tabanı için  önemli bir tablespace’ dir.

Bir veritabanında birden fazla undo tablespace yer alır. Birden fazla olmamaktadır. İsteğe göre tek bir tane kalmak şartıyla yeniden oluşturulup eskinin silinmesi yada offline edilmesi şartıyla değiştirilebilir. Read Only durumuna getirilemezler.

Example tablespace: Opsiyonel bir tablespace ‘dir. Oracle database kurulumunda isteğe göre örnek sh ve hr şema bilgilerini içinde barındıran tablespace’ dir. Trainer amaçlıdır.

Aşağıdaki sorguda Veritabanında tüm tablespace’lerin  boş alan miktarlarını öğrenebiliriz.

SELECT tablespace_name, status,contents

      ,extent_management extents

      ,segment_space_management free_space

FROM dba_tablespaces;

SQL> select sum(bytes), tablespace_name from dba_free_space group by tablespace_name;

SUM(BYTES) TABLESPACE_NAME

---------- ------------------------------

  73465856 EXAMPLE

  14745600 SYSAUX

  10354688 SYSTEM

    983040 TEMP

 175702016 UNDOTBS1

  53346304 USERS

6 rows selected.

MANAGEMENT TABLESPACE

Tablespace.dbf gruplarindan olusur.

1 tane dbf --> 1 tane tablespace

 4 tane dbf  -->1 tane tablespace

Tablespace’in icinde Datafile’ler.

Datafile’lerin icinde Segment’ler.

Segment’lerin icinde Extent’ler

Extent’lerin icinde Datablock’lar BULUNUR..

Tablespace 2 yere bolunur.

1. Bigfile tablespace
2. Smallfile tablespace

1.Bigfile Tablespace :

- Büyük veritabanları için tavsiye edilir

-1  tane datafile bulunur.(Cok buyuk database icin tasarlanmistir.)

- Boyutu 8 KB datablock larla 32 TB

- 2 üzeri 32 datablock bulunur.

Create bigfile tablespace tablespace_adi datafile ‘yeri’ size bellek_degeri;

2.Small Tablespace :

 - Çoklu datafile vardır.

 - Boyutu 8 KB datablocklarla 32 GB

 - 2 üseri 22 datablock bulunur.

Create (small) tablespace  test_small datafile ‘yolu’ size 100M;

NOTE: Datablok’larin buyuklugu oracle init.ora Parameter dosyasindaki DB_BLOCK_SIZE degerine baglidir.Datablocklarin degeri ya 8kb yada 8 kb katlari olmalidir.

Oracle Managed File:

Extent Management :

1. Local
2. Dictionary

1.Dictionary : Segment alan bilgileri system tablespace inde tutulur.Herhangi bir segmentin alan bilgilerine bakmak için sürekli system tablespace’ine başvurmak gerekiyor.Cok eski ve cok az kullaniliyor.Dictionary performans acisinda cok agir birsekilde calismaktadir.

2.Local : Oracle tavsiyesinde local kullanirlar.Local oldugu zaman oracle otomatik olarak hicbir yere sormadan (kendisi bilir) nekadar bellek var yada bellek yokmu diye arastirmasina gerekyok.

a.Uniform:Eger uniform secmissek extence bellek vermemiz gerekir.Burda databloklar 8kb’dan olusur 100mb extent’ler olusturur. 100mb Doldugunda 2. Yeni exten olusur.2.doldugunda 3. Olusur. 3.doldugunda 4. Olusur. ……

Create tablespace test_local datafile ‘yolu’ size 100M

Extent management local autoallocate; (--uniform 1M;)

Autoallocate : segment alanını otomatik kontrol eder.Oracle tavsiyesinde kullanilmalidir.Burada 16 tane extent olusana kadar her bir extent 64kb ile olur sonra 17-63 e kadar 1m ile olusur.63-120 den sonar 8m ile olusur.

Segment Space Management

Datablockların doluluk oranın bilgileri verir.

1.Manual eger segment space management MANUAL ise SYSTEM’de yer alacak

 2.AUTOMATIC eger segment space management AUTOMATIC ise KENDISINDE yer alacak.Oracle tavsiyesi ile kullanilir.

Yeni bir tablespace oluşturma:

Genellikle tüm Persistent(kalıcı) tablespace’ ler local olarak yönetilmektedir.

Create tablespace Tablespace_adi datafile ‘yolu’ size bellek_degeri M

Extent management local autoallocate   

Segment space management  auto; ---manuel

EGER BUNU       YAPMAKSAK TABLESPACE DEFAULT olarak db_create_file_dest ALACAKTIR

Alter system set db_create_file_dest=’D:\oracle\oradata\oracle\omf’ SCOPE=BOTH;

Bunu yaptığında artık tablespace oluşturduğun zaman tablespace datafile adını yazmıyorsun,veritabanı otomatik olarak isim atıyor.

NOT….: Segment space management auto olabilmesi için extent management’in local olması gerekiyor.

Segment space management  TEMPORARY ve SYSTEM TABLESPACE lerinde çalışmaz.

CREATE TABLESPACE test DATAFILE '/u01/app/oracle/oradata/veysi01.dbf' SIZE 200M

EXTENT MANAGEMENT LOCAL AUTOALLOCATE;

SEGMENT SPACE MANAGEMENT AUTO; 

Table space oluştururken En az bir datafile girmemiz gerekiyor. Zaten tablespace mantıksal yapı olduğunu başta belirtmiştik .

Şayet Tablespace içerisindeki extentlerin farklı değişken boyutta olunması isteniyorsa, Extent yönetimi AUTOALLOCATE belirtmemiz gerekir. Default Extent boyutu 64KB’dır. Eğer tablespace içerisindeki extent’ lerin aynı spesifik boyutta istiyorsak  extent yönetimini UNIFORM olarak bildirmemiz gerekiyor.

Örnek:

Extent boyutu default 128KB olacak şekilde 200 mb boyutunda “veysi_tab” isminde bir tablespace oluşturduk. Size parametresini belirtmezsek o zaman default uniform size1M olacaktır.

CREATE TABLESPACE veysi_tab DATAFILE '/u01/app/oracle/oradata/veysi02.dbf' SIZE 200M

EXTENT MANAGEMENT LOCAL  UNIFORM SIZE 128KB;

SEGMENT SPACE MANAGEMENT AUTO;

Not: Extent yönetimi tamamen kullanacağımız veritabanı yönetim sistemine göre değişiklik gösterecektir. Datawarehouse sistemlerde extent ve db_block_size büyük seçilebilir. DML aktivasyonu çok içeren sistemlerde ise performans açısından Autoallocate seçilmesi daha uygundur.  

Yeni oluşturulan tüm permanent tablespace’ler default olarak segment yönetimi otomatiktir. Automatic segment Management ise segment içerisindeki free alanı otomatik koordinasyonun sağlar. Automatic Segment Management manual segment yönetimine göre oldukça verimlidir.Manuel Segment kendi içinde freelist algoritması kullanır.

ALTER TABLESPACE komutu ile de mevcut tablespace üzerinde değiştirmeler, eklemeler, silme gibi  durum değiştirme işlemlerini yaparız.

Tablespace ‘ büyümesi:

ALTER TABLESPACE test

    ADD DATAFILE '/u01/app/oracle/oradata/veysi03.dbf' SIZE 100M

      AUTOEXTEND ON

      NEXT 512K

      MAXSIZE 250M; 

Yukarıdaki mevcut test tablespace için  ihtiyaç duyulduğunda datafile için  512 KB’ ar büyüyerek, maksimum 250 MB’a kadar otomatik büyüyecek şekilde oluşturulmuştur. Segment yönetimi otomatik ve autoallocate extent yönetimine sahiptir.

AUTOEXTENT ON Avantajı, datafile maximum alan sınırına eriştiğinde herhangi bir müdahaleye gerek kalmaz. Database ilgili datafile ‘i otomatik alan  belirtilen artışta kazandırır.

ALTER DATABASE DATAFILE '/u01/app/oracle/oradata/veysi03.dbf'  AUTOEXTEND OFF; 

İle veysi03.dbf datafile’ ın otomatik büyümesi disable edilmiştir.

  ALTER DATABASE DATAFILE '/u02/oracle/oradata/veysi03.dbf'  AUTOEXTEND ON NEXT 512K MAXSIZE 250M; 

İle veysi03.dbf datafile’ ın otomatik büyümesi enable edilmiş ve büyümeye izin verilmiştir.

Tablespace ve datafile ilişkisi ve datafile space ve blok sasyısını görmek için aşağıdaki sql cümlesini çalıştırıyoruz.

SQL> select tablespace_name,file_name,bytes/1024/1024 space, blocks from dba_data_files;

SQL> select tablespace_name,file_name,bytes/1024/1024 space, blocks from dba_temp_files;

SQL> select * from dba_tablespaces;

SQL> select * from dba_data_files;

SQL> select * from dba_temp_files;

SQL> select sum(bytes/1024/1024) from dba_data_files;